تبار و دودمان کورش بزرگ

کوروش بزرگ از میان مردم پارس برخاست و از سوی مادر از تخمه شاهنشاهان

ماد بود. پارسیان که از خویشاوندان نژادی مادها بشمار میرفتند و خود را آریائی

میخواندند. در آغاز هزاره یکم پیش از میلاد به ایران امدند و در پایان سده هشتم

ق.م  در پارس امروزی ساکن شدند و کم کم شروع به تشکیل دولت محلی 

کردند.

 نخستین فرمانروای آنها که در تاریخ نام برده شده است هخامنش میباشد.

زبان ایلامی : حَ-اَک - کَ - مَن - نو - ایش  « Ha - ak -qa  - man - nu - ish »

زبان بابلی : اَ - حَ - مَ - نی -ایش «A - ha - ma - ni - ish  »

زبان یونانی : اَکَئی مَنِس

این اسم  از هخا (به معنی دوست) و منش که هنوزم در پارسی بکار میرود درست

شده است و بر روی هم معنی *دوست منش* میدهد.

روزگار فرمانروایی هخامنش را از 700 تا675 دانسته اند.

پارسیان نام هخامنش را همواره با بزرگداشت کرنش فراوان یاد می کردند

و خاندان شاهنشاهی پارسی به خود میبالیدند که از تخمه اویند.

در سال 675 ق.م چیش پش پسر هخامنش به جانشینی او رسید و خود

را (شاه بزرگ.شاه انشان) نامید.

ایلامیان او را سی_ایش_پی_ایش Si -ish -pi -ish نوشته اند و بابلیان

شی_ایش_پی_ایش Shi-ish-pi-ish  می باشد.

 چیش پیش پیش ار مرگ در 640 پ.م پادشاهی خود را میان دو پسرش

 کورش(کورش اول) و آریارمنه واگذار کرده است یعنی انشان را به کورش

داده است و پارس را به آریارمنه سپرد. بنابرین از این روی هر کدوم فرمانده

بخشی میشوند و مسئولیت ان را بر عهده میگیرد و حکومت خاندان 

دو شاخه شد این دو برادر  نیز همواره برای حفظ قلمرو خود کوشیدن.

کورش یکم نیز در نزدیکی 600 پ.م جهان را بدرود گفت و تاج وتخت وی

برای پسرش کمبوجیه یکم بر جای ماند و او فرمانروای انشان شد.

آریارمنه کمی بیشتر از کورش یکم پادشاهی کرد تقریبا تا پایان600پ.م

حکم رانی کرد و بعد او نیز پسرش آرشامه بجاینشی رسید.

نام آرشامه را ایلامیان ایر-شه-اوم-م Ir-sha-um-ma نوشته اند و یونانیان

ارسامیس Arsames گویند. 

پسر عموی ارشامه یعنی کمبوجیه یکم پادشاه  انشان را باید از نامبران

تاریخ ایران بشمار آورد که پدر کورش بزرگ است.

واژه ی کمبوجیه را ایلامیان کن-بو-سی-ایش Kam-bu-si-ishمی گفتند

و  بابلیان کم-بو-زی-ایه Kam-bu-zi-ia و یونانیان کمبوسیس kambyses

میخواندند معنی و ریشه این نام نیز هنوز دقیق روشن نشده است.

همان طور که همگان آگاهند کمبوجیه پدر کورش بزرگ است و  آرشامه

پسر عمویش نیز پسری به نام ویشتاسپه داشت که بعد از فتوحات 

کورش بزرگ به فروانروایی نرسید که داریوش بزرگ پسر ویشتاسپه نیز

به این نکته اشاره کرده است که پدرش هرگز پادشاه نبوده است

داریوش بزرگ هم که از خاندان کورش بزرگ بود نیای خود را چنین

بیان می کند:پدر من ویشتاسپه Vishtaspe  پدر ویشتاسپه آرشامه

Arshama  پدر آرشامه آریارمنه Aryaramana  پدر آریارمنه چیش پیش

و پدر چیش پش هخامنش بود از این رو ما را هخامنشی مینامند و

از هخامنش بوده ایم از دیر باز تخمه ما شاهی بود. هشت تن از 

خاندان پیش از من شاه بوده اند من نهمین شاه هخامنشی هستم.

اکنون بنگریم آن هشت تن که داریوش بزرگ گوید از تخمه هخامنشی 

پیش از وی پادشاه بوده اند کدامند. کورش بزرگ و پسرش کمبوجیه دوم

گشاینده مصر چنانکه همه آگاهند شاهنشاه ایران بوده اند. پیداست 

که داریوش ویشتاسپان کئوماتهGaumata مغ را که خود را بنام و جای

بردیه Bardiya پسر کورش تخت و تاج کمبوجیه(دوم) را ربوده بود هرگز 

شاه نخوانده و ندانست. کمبوجیه یکم و پدرش کوروش یکم پادشاهان

انشان همزمان نیز ارشامه و پدرش آریارمنه فرمانروای پارس بودند.

اما ویشتاسپه پسر آرشامه نخست در سپاه کورش بزرگ فرماندهی

داشت و سپس بعنوان فرماندار خراسان انتخاب شد و برای آینده 

فرزندش داریوش بزرگ تلاش بسیاری کرد. از اینجا به نیکی آشکار است

که ویشتاسپه هرگز شاه نبوده و  هیچکس او را پادشاه نمی شناخت.

 خب همان طور که در نمودار بالا مشخص است به ترتیب:

1- هخامنش پادشاه پارسیان 675 - 700  پ.م

2- چیش پیش پادشاه  پارسیان 640 - 675 پ.م

3- کورش یکم پادشاه انشان  4-آریارمنه پادشاه پارس 600-640 پ.م

5- کمبوجیه یکم پادشاه انشان 6- آرشامه پادشاه پارس 559-600 پ.م

7- کورش بزرگ شاهنشاه سلسه هخامنشیان و ایرانیان529-559 پ.م

8-کمبوجیه دوم شاهنشاه ایران 522-529 پ.م

9- داریوش بزرگ که پیش از این هشت تن از پادشاهان پیش از خود را

اعلام و خود را نهمین شاه تخمه هخامنشی معرفی کرد.

 کوروش بزرگ نیز میفرماید:

من کورش شاه جهان شاه بزرگ و......... پسر کمبوجیه شاه بزرگ

شاه انشان.پسر کورش  شاه بزرگ شاه انشان از تخمه چیش پیش

شاه بزرگ شاه انشان از خاندانی که همواره فرمانروایی داشته...  .

در سنگنبشته های از پاسارگاد کهن ترین پایتخت هخامنشیان 

کورش بزرگ به همین نحوه خاندان خود را نام میبرد.

منبع: زندگی و جهانداری کورش کبیر اثر استاد شهبازی

کپی در صورت ذکر منبع وبلاگ کورش بزرگ بلا مانع است.